De meeste mensen kennen HVC als afvalenergiecentrale of als afvalbedrijf. Maar dat HVC ook actief is in het opwekken van hernieuwbare energie uit groen gas, zonneparken én geothermie is veel minder bekend. HVC vroeg KH Engineering om te zorgen voor de basic engineering van de procesinstallatie van hun 'aardwarmtefabrieken'. In het Westland zijn verschillende aardwarmteprojecten in bedrijf of in ontwikkeling, vooral bedoeld voor de glastuinbouw.

In het Westland is de bodem uitermate geschikt voor benutting van geothermie, ofwel aardwarmte. Daar is HVC inmiddels aan de slag met alweer zijn derde installatie voor geothermie. Senior Project Manager Olaf Bresser vertelt: ‘Geothermie kun je technisch indelen in drie pijlers: drilling, het daadwerkelijke boren van een kilometersdiepe put; de procesinstallatie, de 'warmtefabriek' waar het warme water wordt omgezet in warmte die je kunt gebruiken; en het warmtenet, waarmee je de opgewekte warmte via leidingen transporteert naar de plek waar je het nodig hebt.’

Van het Trias naar het Krijt
‘De eerste installatie die wij bouwden,’ vervolgt Olaf, ‘staat in Naaldwijk. Die heet Trias Westland en is nu drie jaar operationeel. Trias Westland is een initiatief van HVC, Capturam, Royal FloraHolland en een grote groep glastuinbouwondernemers. Aan de realisatie ging vijf jaar voorbereiding vooraf. Destijds hadden we ons voorgenomen om naar de Trias-laag in de bodem te boren, op zo’n vier kilometer diepte. Dan zouden we daar warm water vandaan halen van 120 graden Celsius. Echter bleek het gesteente niet geschikt genoeg om er voldoende warm water uit te halen. We zijn toen weer omhoog gegaan en hebben in de Krijtlaag op 2.500 meter diepte een geschikte put geboord, waaruit we water van 87 graden Celsius kunnen halen.’

Twee putten vormen doubletluchtfoto aardwarmte Maasdijk HVC
Voor aardwarmte moet je feitelijk twee putten maken: één productieput van waaruit je het water oppompt en één injectieput waarmee je het weer in de bodem terug stopt. Samen noem je dat een 'doublet'. In de bovengrondse procesinstallatie leid je het opgepompte water uit de productieput langs warmtewisselaars, waardoor je de warmte 'eruit haalt'. Daarna gaat het naar de injectieput. Een bijzonderheid is dat bij het oppompen van het water ook aardgas meekomt. Dat wordt opgevangen en in een gasmotor gestopt, die de procesinstallatie weer van elektriciteit voorziet. Zo voorziet de procesinstallatie in eigen elektriciteitsbehoefte.

Glastuinbouw Westland
Inmiddels is op de Trias-locatie een tweede doublet gemaakt en is HVC begonnen met een aardwarmteproject in Maasdijk. Olaf: ‘Daar gaan we drie doubletten maken. Momenteel zijn we aan het boren en is het eerste doublet klaar. Ook hier gaan we tussen de 2.700 en 2.900 meter diep en we halen hier naar verwachting water van 90 graden Celsius omhoog.’ Waarom is het Westland nu bij uitstek geschikt voor aardwarmte? Olaf: ‘Dat heeft te maken met de bodem: je kunt hier betrekkelijk eenvoudig bij de juiste aardlaag komen. Ik zeg nadrukkelijk 'betrekkelijk', want zo’n boring is kostbaar en is alleen mogelijk met een SDE-subsidie van het Rijk. Bovendien heeft het te maken met de afname: door de vele glastuinbouw in het gebied is er grote vraag naar warmte. Zeker nu de gasprijs zo hoog is, wordt aardwarmte extra interessant.’

Professionalisering
Over de reden dat HVC voor KH Engineering koos als partner in dit project zegt Olaf: ‘Geothermie is in Nederland nog een jonge technologie. Er is in de eerste jaren gepionierd door de telers zelf, met behulp van de aan de tuinbouw gelieerde bedrijven. Nu zitten we echter in een nieuwe en meer professionele fase van de techniek die onder handhaving valt van het SodM: Staatstoezicht op de Mijnen. Zij letten er goed op dat deze nieuwe tak van sport op een professionele manier wordt aangepakt, inclusief alle veiligheidsaspecten die daarbij van toepassing zijn. KH Engineering heeft gedegen ervaring in de basisindustrie, waar de strengste regels gelden, en kan bijvoorbeeld HAZOP’s uitvoeren en rekening houden met ATEX-zoneringsnormen. En wat ik heel belangrijk vind: de engineeringstrajecten moeten de juiste documentatie bevatten. Dit is ook een expertise van KH Engineering. Daarom vroeg ik of KH Engineering de basic engineering van de procesinstallatie wilde uitvoeren.’

Hoge standaarden220521 05
Wat Olaf aanspreekt bij KH Engineering is de doordachte en pragmatische aanpak, zo zegt hij. ‘Ze werken heel professioneel, en zelfs zo professioneel dat we hen af en toe moeten afremmen in de inzet van de industriële standaarden. We werken heel professioneel, maar het is hier geen raffinaderij. We moeten dus de standaarden met elkaar verenigen. Dat is een mooi traject, waarin de industriële kennis van KH Engineering heel waardevol is. Zij kunnen niet alleen een veilig en goed ontwerp maken, maar ook nuttige adviezen geven over de te kiezen materialen, bijvoorbeeld in de leidingen en pakkingen. Het opgepompte water is namelijk extreem zout en daardoor zouden traditionele materialen in een mum van tijd weggevreten worden.’

Flexibiliteit is belangrijk
De kennis van industriële installaties in combinatie met de uitstekende documentatie van alle ontwerpstappen in het engineeringsproces maakt van KH Engineering de juiste partner in het aardwarmteproject, vindt Olaf. ‘We willen het vanzelfsprekend veilig en volgens de regels doen, en het SodM verlangt ook van ons dat we het project perfect documenteren. Ook flexibiliteit vind ik een pluspunt van KH Engineering. Dat is namelijk heel belangrijk in een aardwarmteproject. Na het boren en testen weet je namelijk pas wat er daadwerkelijk omhoog komt. Is het debiet evenveel als ik verwacht had? Is de temperatuur zoals van tevoren ingeschat? Kan ik het volgens de aanname terugpompen en hoeveel pompcapaciteit vraagt dat? Dat heeft allemaal gevolgen voor het ontwerp van de installatie. Je moet dus altijd in gedachten houden dat de installatie er iets anders uit komt te zien dan eerder bedacht. Zodra ik de uitslagen van zo’n test heb, overleg ik meteen met KH Engineering over de gevolgen voor het ontwerp. Zo komen we zo snel mogelijk tot een veilig en goed ontwerp.’

Inmiddels is de bouw in Maasdijk van start gegaan en is KH Engineering voor HVC aan de basic engineering van een derde project begonnen, in het Westlandse gebied Polanen.

HVC Aardwarmte Maasdijk: van aardwarmteput tot warme woning

Aardwarmte Maasdijk begonnen met boren

Logo HVC 2

Voor meer informatie over HVC: www.hvcgroep.nl.