Rick Langereis & Marco de Neef
Schoon water is van cruciaal belang voor onze leefomgeving en dagelijkse behoefte aan schoon drinkwater. Niet voor niets zijn er daarvoor in Nederland 21 waterschappen die in 310 rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) ons rioolwater zuiveren en dit schoon aan het oppervlaktewater teruggeven. In samenwerking met Eliquo draagt KH Engineering bij aan een innovatieve oplossing voor HVC. Zij gaan met behulp van restwarmte slib uit de zuiveringsinstallaties drogen en nuttig inzetten als biobrandstof.
Eliquo ontwerpt en bouwt complete afvalwaterzuiveringsinstallaties voor de Nederlandse waterschappen. Zij realiseren complete concepten voor energieneutrale behandeling van rioolwater, waarbij nuttige grondstoffen maximaal teruggewonnen worden. In deze markt staan zij in de top vijf van belangrijkste bedrijven. Het is een markt die alleen maar belangrijker wordt vanwege de Kaderrichtlijn Water en de Nederlandse nieuwe Stedelijke Richtlijn Afvalwater. Tegelijkertijd staan de waterschappen voor een grote onderhouds- en vervangingsopgave voor de rioolwaterinfrastructuur en een uitbreiding van de RWZI-capaciteit.
Werking RWZI
In grote lijnen werkt een RWZI als volgt: het vuile rioolwater komt binnen op de RWZI en in de eerste zuiveringsstap worden grove delen en zand verwijderd. Vervolgens wordt het rioolwater biologisch behandeld: organische componenten en anorganische nutriënten worden omgezet door bacteriën. Deze bacteriën leven in suspensie in het water en gebruiken de aanwezige afvalwaterstoffen als voedsel voor hun metabolisme en groeiproces. Na dit biologisch proces gaat het water naar een volgende zuiveringsstap, het bezinkproces. Hierbij zullen de ‘volgegeten’ bacteriën naar de bodem van de bezinktank zakken en stort het schone water aan de bovenzijde van de bezinktank over de rand en wordt het water in openbare wateren geloosd. Zo kan het weer worden hergebruikt voor de productie van drinkwater. Het afgezogen slib wordt vervolgens verder behandeld en uiteindelijk verwerkt in speciale installaties.
Van nat naar granulaat
De manier waarop dit slib normaal gezien wordt verwerkt, houdt in dat het ingedikt wordt van erg nat (80% water) naar zeer droog (5% water). Dat gebeurt in verschillende stappen, waarbij er een steeds vastere stof ontstaat. Uiteindelijk houd je een dusdanig compacte vorm over, dat je kunt spreken van een korrelige structuur: granulaat. In Nederland zijn een beperkt aantal installaties die het geproduceerde slib tot granulaat kunnen verwerken. Voorheen werd er dan ook veel slib afgevoerd naar Duitsland, waar het in bruinkoolcentrales werd bijgestookt. Deze afzetroute is echter komen te vervallen, waardoor Nederland nu zelf in voldoende verwerkingscapaciteit moet voorzien. Hiervoor realiseert HVC in Alkmaar een nieuwe verwerkingsinstallatie waar jaarlijks 232.000 ton rioolslib van acht aandeelhoudende waterschappen zal worden verwerkt.
Innovatieve oplossing
HVC heeft voor slibdrogen een innovatieve oplossing gekozen, waarbij het mes aan vele kanten snijdt. HVC is een energie- en afvalbedrijf van 52 gemeenten en 8 waterschappen. Ze helpen de aangesloten gemeenten en waterschappen duurzamer te worden. Dat doen ze door hen te ondersteunen bij de overgang naar ‘aardgasvrij’, en het verminderen van de hoeveelheid restafval. De activiteiten van HVC zijn divers: van warmteontwikkeling en -levering, productie en levering van duurzame energie tot gescheiden inzameling, recycling, vergisting en compostering, en de productie van energie uit restafval en slib. In de nieuwe installatie gebruikt HVC de restwarmte uit de naastgelegen afvalenergiecentrale voor het drogen van het slib, om er een biobrandstof van te maken.
Gebruik restwarmte
HVC koos het consortium Eliquo - Huber als partner. Algemeen directeur Rick Langereis van Eliquo vertelt: ‘Momenteel bouwen we een installatie die het slib via verdamping gaat drogen, met behulp van restwarmte (stoom) uit de naastgelegen afvalenergiecentrale in Alkmaar. Aan het einde van dit proces houd je granulaatkorrels over, die je kunt gebruiken als volwaardige biobrandstof in een biomassacentrale. HVC gebruikt van dit eindproduct zo’n dertig procent zelf en de rest wordt gebruikt in andere bio-energiecentrales en cementcentrales.’
Oplossen sliboverschot
Marco de Neef is door Eliquo ingeschakeld als projectmanager van dit project, waarbij flink wat hoogwaardige engineering komt kijken. Daarvoor doet hij onder andere een beroep op KH Engineering. ‘De nieuwe installatie gaat zorgen voor meer dan twintig procent van de slibverwerking van Nederlandse waterschappen, waarmee een flinke stap wordt gemaakt in het vergroten van de verwerkingscapaciteit in Nederland’, vertelt Marco.
Samenwerking
Eliquo heeft voor dergelijke installaties heel veel kennis in huis. In dit project trekken zij samen op met het Duitse bedrijf Huber, dat hier eveneens veel kennis van heeft. Zij leveren de specifieke slibdrogers en Eliquo verzorgt, samen met KH Engineering, de totale integratie van de installatie. Naast de slibdrogers wordt er een ontvangststation voor het aangevoerde slib gebouwd, diverse systemen voor de aan- en afvoer van slib en granulaat, de benodigde installaties voor het reinigen van de drooglucht en energiesystemen voor stoom, heet water en condensaat.
Expertise KH Engineering
De rol van KH Engineering is in dit stadium het leveren van de juiste expertise en bemensing. Marco: ‘Het begon met heel basale studies; je hebt te maken met dampen, stoffen, explosie- en arbeidsveiligheid, dus je moet HAZOP-, SIL- en ATEX-studies uitvoeren. Daarnaast is er sprake van bijzondere werkpakketten. Zo moesten we een specifieke kraan engineeren en inkopen, die 232.000 ton slib uit de ontvangstbunkers aan de drooginstallatie kan voeden’. Rick vult aan: ‘We hadden dus heel specifieke expertise en mensen nodig en die hebben we bij KH Engineering gevonden. Naast de veiligheidsstudies moet je dan denken aan basic en detailed engineering door engineeringspecialisten op het gebied van speciale kranen, warmtetransmissie, stoom en druk en momenteel helpt KH Engineering ons ook met de elektrotechniek en procesautomatisering. Bovendien ondersteunen zij ons tijdens het inkoopproces van de apparatuur bij leveranciers, de overdracht van werkpakketten, en controles en validaties.’
Toegewijd team
Eliquo maakt binnen dit project niet alleen gebruik van de kennis en ervaring van KH Engineering. In totaal zijn er zo’n zestien contractpartijen die aan specifieke werkpakketen werken. De expertise van Eliquo ligt dan ook in het bij elkaar brengen van al die partijen, en ervoor zorgen dat de puzzel wordt gelegd, zodat er straks een perfect werkende installatie wordt opgeleverd voor de opdrachtgever, HVC. Rick: ‘Daarvoor hebben we een toegewijd team ingericht, dat dagelijks in de weer is met het project, omdat Eliquo nadrukkelijk wil dat alle vereisten van de opdrachtgever tot op het diepste niveau bij de leveranciers en onderaannemers worden opgevolgd.’
Klimaatwinst
Op dit moment is de engineering afgerond, zijn alle werkpakketten ingekocht en zijn leveranciers druk bezig met de prefabricage. Op het terrein van HVC in Alkmaar heeft de civiele aannemer van HVC het civiele gedeelte - de gebouwen, wegen en andere infrastructuur - vrijwel afgerond. In het eerste kwartaal van 2025 zal HVC zover zijn dat Eliquo de installatie ter plekke kan gaan opbouwen en aansluiten. Na de inbedrijfstelling zal HVC in 2026 van start gaan met het zelf drogen van het slib en het produceren van granulaat om die slibkorrels als biobrandstof te benutten. Hierbij maken ze dan nuttig gebruik van restwarmte, die nu nog ongebruikt is. Tegelijkertijd zal Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, één van de slib-toeleverende waterschappen, afscheid nemen van hun huidige – aardgasgestookte – slibdrooginstallatie in Beverwijk. Dat betekent dus ook nog eens klimaatwinst.
Langdurige samenwerking
Rick besluit: ‘We kozen voor KH Engineering vanwege hun expertise en capaciteit, en zij leveren wat ze beloven. Ze houden zich aan hun afspraken en we hebben een uitstekende band met hun mensen. Ze werken heel open, pragmatisch en transparant en hebben altijd een oplossing voor onze vragen. Ik zie dit project echt als een opstap naar een langdurige samenwerking met KH Engineering.’
Voor meer informatie over Eliquo: https://www.eliquo-we.com/nl/
ELIQUO Water & Energy werkt aan oplossingen voor openbare waterzuivering in Nederland. Ze gebruiken verschillende technologieën om energie en nuttige stoffen uit afvalwater te halen. Hiermee ondersteunen zij verschillende projecten van de Nederlandse waterschappen. Naast Nederland werken zij ook in andere landen, vooral in Europa en Zuidoost-Azië.